Ik moet zoveel nadenken en piekeren dat ik er vaak hoofdpijn van krijg. Elke dag is een opgave.

Charlotte

Wist je dit?

Depressie is een veel voorkomende psychische aandoening. Omdat ze zich voordoet in verschillende gradaties en vormen wordt ze niet altijd makkelijk herkend. Depressie gaat vaak gepaard met angst. En ze komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De voorbije 12 maanden voldeed 5 tot 7% van de Belgen aan de criteria voor klinische depressie. Bij studenten hoger onderwijs wordt de proportie die positief screent voor depressie op 14% geschat. Slechts een op de vijf studenten met een depressie zoekt hulp.

Dieper dan een dipje

Een dipje of een moment van moedeloosheid - ook ‘languishing’ of 'bwa de vivre' genoemd - maakt iedereen weleens mee. Het is heel normaal, kent vaak een duidelijke oorzaak en gaat over na een goede huilbui of babbel met een naaste of professional.

Maar soms gaan deze gevoelens van somberheid niet over. Depressie toont zich als een dagelijkse sombere stemming en een verminderde interesse in mensen en dingen waaraan je voordien plezier beleefde. Als dit langere tijd (enkele weken) aanhoudt en gepaard gaat met klachten als slapeloosheid, rusteloosheid of geremdheid kan er sprake zijn van een depressieve stoornis.

Depressieve gevoelens gaan ook vaak samen met verminderde of verhoogde eetlust, gevoelens van waardeloosheid, onterechte schuldgevoelens, concentratieverlies, besluiteloosheid en terugkerende gedachten aan de dood of zelfdoding.

Diverse vormen

Licht en zwaar

Bij matig depressieve gevoelens lukt het vaak nog om de meeste dagelijkse bezigheden te blijven doen. Wanneer depressieve gevoelens ernstiger worden is de impact ervan groot. Alledaagse activiteiten lukken niet meer of gaan erg moeizaam. Om er weer bovenop te komen is professionele begeleiding nodig.

    Het onderscheid tussen ‘lichte’ en ‘zware’ depressieve gevoelens is niet altijd even helder. Een lichte depressie kan voorbijgaan maar ook overgaan in ernstigere vormen. Omgekeerd kan een zware depressie afzwakken tot een lichte.

    Voor iedereen anders

    Als we het hebben over depressie kun je verschillende vormen onderscheiden:

    • de unipolaire depressie waarbij somberheid overheerst
    • de vitale depressie waarbij een totale futloosheid optreedt, je hebt nergens meer zin in
    • de depressie met psychotische kenmerken waarbij de greep op de realiteit verloren gaat en hallucinaties en waangedachten de kop opsteken
    • de depressie als fase in een bipolaire stoornis, waarbij depressieve periodes afwisselen met periodes van sterke activiteit en zelfs euforie
    • de seizoensgebonden depressie waarbij depressieve stemmingen vooral voorkomen in het najaar, de winter of het vroege voorjaar
    • de perinatale depressie waarbij somberheid optreedt in de periode rond de zwangerschap
    • de persisterende depressieve stoornis of dysthymie waarbij klachten en symptomen langer dan twee jaar aanhouden

      Een grote impact op het leven

      Naast psychische klachten gaat depressie ook gepaard met lichamelijke symptomen zoals rugpijn of pijn in gewrichten en spieren, maag- en darmklachten, hoofdpijn en duizeligheid, hartkloppingen en benauwdheid, pijn of een drukkend gevoel op je borst, weinig of geen zin hebben in vrijen, slaapproblemen (te veel of te weinig, moeilijk inslapen of doorslapen). Allemaal symptomen die een impact hebben op het dagelijks functioneren.

      Depressieve gevoelens hebben ook een grote invloed op gedachten, gevoelens en concentratie. Zo kan de concentratie verminderen en steken nare gedachten en gepieker de kop op. Vaak kom je niet meer tot activiteiten die je voordien graag deed.

      Ook de impact op relaties met anderen kan groot zijn. Zo kan het zijn dat je tijdens periodes van depressie een grote nood hebt aan aanwezigheid en nabijheid van anderen. Maar evengoed ben je juist liever op jezelf, trek je je terug en vermijd je contact met anderen liefst zoveel mogelijk.

      Praat erover

      Ervaar je sombere gevoelens die blijven aanhouden? Een eerste essentiële stap is dan praten. Het kan opluchten en helpt je om ook zelf de dingen helder te krijgen.

      Praat met iemand die je vertrouwt en bij wie je je gerust voelt. Liefst iemand uit je naaste omgeving, zoals een goede vriend of vriendin, je ouders, zus of broer.

      Durf je hen er niet over aan te spreken, probeer dan in gesprek te gaan met iemand die vertrouwd is met vergelijkbare ervaringen. Misschien je huisarts of iemand van de studentenvoorziening van je hogeschool of universiteit.

      Wil je liever anoniem je verhaal kwijt? Dan kun je terecht bij Awel (102 of awel.be) of Tele-Onthaal (106 of tele-onthaal.be). Heb je gedachten aan of vragen over zelfdoding, bel dan naar de Zelfmoordlijn (1813 of zelfmoord1813.be). Je kunt ook met hen chatten.

      Zelf aan de slag

      Je wil zelf werken aan je depressieve klachten? Het online programma Depressiehulp geeft je - kosteloos en anoniem - handvatten om je stemming te verbeteren.

      Ontdek Depressiehulp

      Vind hulp

      Voel je dat het je alleen niet lukt? Schakel dan professionele hulp in. Over het algemeen is depressie goed te behandelen. Door tijdig hulp te zoeken, vermijd je dat depressieve gevoelens ernstiger worden en verkleint het risico op een terugval. Psychotherapie is effectief bij depressie. Je leert de oorzaken van depressie kennen, ontdekt welke factoren ze in stand houden en je werkt aan gedragsveranderingen. Bij depressieve gevoelens kan ook medicatie (antidepressiva) ondersteuning bieden. Bespreek dit met je huisarts of een psychiater.

      Hier kun je terecht

      Geschrokken en overkomen: studenten & expert aan het woord

      Angst, stress en depressie. Veel studenten hebben ermee te maken. Host Carola praat erover met studente Birthe en met professor Patrick Luyten (KU Leuven en University College London), specialist in gemoedsstoornissen.

      Bezorgd om iemand?

      Je merkt dat een vriend(in) met depressieve gevoelens kampt en je maakt je zorgen? Praat erover en deel je bezorgdheid. Probeer begripvol te zijn en zonder oordeel te luisteren.

      Tips om in gesprek te gaan

      Meer weten, lezen, horen?

      Podcasts

      Zelfhulp

      TED Talks en video's