Medicatie zoals valium (Diazepam®) en alprazolam (Xanax®) heeft een kalmerende, rustgevende en ontspannende werking. Deze producten hebben ook een angst remmende werking. Ze zijn verkrijgbaar op doktersvoorschrift en worden ingezet bij de behandeling van angst, paniekaanvallen, slaapproblemen en epilepsie. Minder bekend is hun gebruik bij de ontwenning van alcohol en cocaïne.

Wat doet de medicatie met je lichaam?

Onrust, angst en spanning worden gelinkt aan hyperactieve hersengebieden. Slaap- en kalmeringsmiddelen hebben een dempende werking op je centrale zenuwstelsel. Je hersenactiviteit vertraagt, je wordt suffer en kunt je minder goed concentreren.

De medicatie onderdrukt de klachten, maar pakt de achterliggende oorzaken niet aan. Ze worden daarom voor een korte periode voorgeschreven, met het idee dat een periode met verminderde klachten gebruikt kan worden om de achterliggende problemen te behandelen, bijvoorbeeld met therapie of andere medicatie.

Bijwerkingen

Op korte termijn

De meest voorkomende bijwerkingen zijn slaperigheid en sufheid (overdag), concentratieproblemen, verwardheid, afgevlakte emoties en een verminderde motivatie en behoefte aan sociale contacten. De sufheid verhoogt de kans op ongevallen en valpartijen.

Op lange termijn

Bij langdurig en regelmatig gebruik krijg je vaker last van bijverschijnselen, zoals hoofdpijn, geheugenverlies, vermoeidheid, wazig zien, somberheid, slappe en vermoeide spieren en duizeligheid. Ook de zin in seks kan afnemen.

Je kunt steeds minder stress opvangen of oplettend reageren. Het risico tot gewelddadig gedrag en misbruik van alcohol en drugs neemt toe.

Zowel kalmeringsmiddelen als alcohol hebben een verdovende werking, die elkaar versterken wanneer je ze gelijktijdig gebruikt. Drink daarom geen alcohol als je kalmeringsmiddelen gebruikt

De medicatie heeft een lichamelijk verslavende werking. Je hebt dus een steeds hogere dosis nodig om hetzelfde effect te bereiken, wat tot verslaving kan leiden. Bij het gebruik van zo’n kalmeringsmiddel is dus het erg belangrijk om de aanwijzingen van je arts altijd nauwkeurig en consequent op te volgen. Het risico op lichamelijke afhankelijkheid (verslaving), is groot wanneer je dit type medicijn langer dan gebruikt dan de bedoeling is.

Opeens stoppen met het gebruik van kalmeringsmiddelen kan vervelende ontwenningsverschijnselen veroorzaken, zoals spierpijn, slapeloosheid, angst, prikkelbaarheid, zweten en trillen. Afbouwen onder begeleiding van een arts is vaak noodzakelijk.

Een overdosis kan leiden tot bewustzijnsverlies, coma of zelfs ademhalingsstilstand.

Praat erover

Blijf je vermoeid of heb je vaak moeite om je te concentreren? Of geraak je afhankelijk van medicatie? Praat dan met iemand die je vertrouwt en bij wie je je gerust voelt. Liefst iemand uit je naaste omgeving, zoals een goede vriend of vriendin, je ouders, zus of broer.

Durf je het niet meteen kwijt aan iemand uit je omgeving? Praat er dan over met mensen die vertrouwd zijn met vergelijkbare verhalen, zoals je huisarts of iemand van je hogeschool of universiteit.

Deel je je verhaal liever anoniem? Dan kun je terecht bij Awel (102 of awel.be) of Tele-Onthaal (106 of teleonthaal.be). Bij vragen over zelfdoding of donkere gedachten kun je de Zelfmoordlijn (1813 of zelfmoord1813.be) bellen. Je kunt ook met hen chatten.

Zoek en vind hulp

Voel je dat het je alleen niet lukt? Dan is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Meer info krijg je anoniem bij Druglijn.be of rechtstreeks via je huisarts.

Er zijn verschillende vormen van hulpverlening mogelijk, maar er is geen magische methode die alles voor jou zal oplossen. Bij zowat alle vormen van hulpverlening komen een aantal werkzame elementen terug:

- Het versterken van je motivatie om te stoppen of te minderen.

- Het leren herkennen van je risicosituaties.

- Het verhogen van je zelfvertrouwen, onder meer door nadruk te leggen op je kwaliteiten en vaardigheden.

Meer weten, lezen, horen?

Podcasts

• Insomnia

Ted Talks

• Sleep is your superpower

Zelfhulp

• E-health module Gezonde levensstijl op MoodSpace

Websites

• Op Slaapwel ontdek je tal van tips over slaap. Je vindt er ook een Doe-boek slaapwel, een Slaapdagboek, slaaptests en een kennistest rond 10 slaapmythes
• Ontdek de fiche Evenwichtig eetgedrag en Leuk Bewegen van het programma Gezonde Levensstijl.
• De website van Gezond Leven geeft informatie over bewegen en tips voor een gezonde levensstijl. Je vindt er de Voedingsdriehoek, de Bewegingsdriehoek en een inspiratiebundel over energiedranken en gezondheid.
• Op de website van VAD (Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs) vind je een folder Inspiratie om iemand te steunen bij het stoppen met drank, drugs, pillen en gokken.
• De Druglijn heeft naast veel informatie ook interessante folders ter beschikking: Studeren en medicatie gaan niet hand in hand.
• Op de website van het Antigifcentrum kun je meer lezen over de ernstige risico’s van inname (overdosis) medicatie bij AD(H)D.
• Het Kennisplatform Medicatie in de Psychiatrie biedt toegankelijke informatie over medicijnen die in de psychiatrie veel gebruikt worden.