Ik denk dat ik toch wel een uur of twee per dag op Instagram doorbreng, zowel om het nieuws te volgen en filmpjes te checken over voetbal als om mijn vrienden te volgen.

Ben

Wist je dit?

Zo goed als iedereen gebruikt dagelijks sociale media. Hoe jonger, hoe intensiever het mediagebruik. Van de jongeren tussen 18 en 25 jaar besteedt 40 procent dagelijks drie uur of langer aan sociale media. 83% van de jongeren kijkt (minstens) dagelijks naar Instagram. Ook populair zijn YouTube (70%), Snapchat (66%), TikTok (63%) en Facebook (59%). 87% van de jongeren volgt influencers op sociale media, vooral op Instagram. Jongeren worstelen ook met hun sociale-mediagebruik. 40% van de jongeren wil er minder afhankelijk van zijn. Meisjes lijken bewuster en voorzichtiger om te gaan met sociale media.

De invloed van sociale media

Social media zijn alomtegenwoordig en populair bij jong en oud. Jongeren verkiezen bewegende beelden en korte video's, type story’s. Ook podcasts winnen aan populariteit.

Positieve aspecten

Hoewel virtuele interactie op sociale media niet hetzelfde is als face-to-facecontact, bieden sociale media veel kansen om:

  • in contact te blijven met je familie en met vrienden van over de hele wereld;
  • je mening, interesses, talenten, ambities en successen op een creatieve manier met je omgeving te delen;
  • nieuwe vrienden en community’s te ontdekken;
  • snel op de hoogte te zijn van wat er in de actualiteit gebeurt;
  • aansluiting te vinden bij goede doelen en die te promoten;
  • emotionele steun te bieden of te zoeken in moeilijke tijden.

Negatieve aspecten

Hoe populair sociale media ook zijn, er zijn ook wel een aantal risico's aan verbonden voor jongeren.

  • Sociale media kunnen een invloed hebben op je zelfbeeld. Mensen laten zich online vaak van hun beste kant zien, waardoor je dus constant blootgesteld wordt aan foto's en video's die mooier zijn dan de realiteit. De gecreëerde ‘online identiteit’ verschilt vaak van die in de realiteit. Door jezelf te veel te vergelijken met die beelden van vrienden of influencers kun je je onzeker en slechter gaan voelen.
  • De constante waarschuwingen en meldingen verstoren je concentratie, focus en slaap.
  • Een frequent gebruik van sociale media verhoogt gevoelens van eenzaamheid en angst.
  • Sociale-mediaplatforms zijn soms hotspots voor trolls die doelbewust anderen beledigen of kwetsen via extreme standpunten.
  • Ook sexting – seksueel getint beeldmateriaal of berichtjes zonder toestemming verspreiden via sociale media – kan leed veroorzaken. Dat is een vorm van cyberpesten.

De gezonde grens voorbij 

Heel wat jongeren gebruiken social media zonder problemen. Signalen die erop wijzen dat je sociale-mediagebruik in een risicozone komt:

  • Je zit elke dag uren op social media en voelt continu de drang om je accounts te checken.
  • Het idee dat je iets belangrijks zou missen, the fear of missing out (FOMO), zet je aan om continu je telefoon vast te nemen en te checken of er updates zijn.
  • Je voelt een enorme druk om altijd te posten en reageert dwangmatig op elke melding.
  • Je leven speelt zich vrijwel alleen via je smartphone af. Je berichten delen en foto’s uitwisselen is vaak niet langer een leuke bezigheid.
  • Je zorgt minder goed voor jezelf en verwaarloost je sociale contacten, studie, werk en dagelijkse taken.
  • Je ontwikkelt concentratieproblemen en een slaaptekort.

Digitale balans

Sociale media gebruiken allerlei truukjes om je zo lang mogelijk op hun platform te houden.

Enkele tips om je sociale-mediagebruik in balans te houden.

  • Wees selectief in wat je liket of volgt. Ontvolg accounts die je een slecht gevoel geven over jezelf en ga op zoek naar accounts en apps die je je goed doen voelen.
  • Check your checking. Zet je meldingen uit en stel een melding in wanneer je bijvoorbeeld 30 minuten gescrold hebt, zodat je je meer bewust bent van de tijd. Er bestaan apps die de tijd bijhouden rond je social-mediagebruik.
  • Leg je gsm weg, aan tafel zowel als bij het slapengaan. Leg je gsm ook omgekeerd en zet het toestel op vliegtuigmodus. Zo is de verleiding om te checken minder groot.
  • Disconnect to reconnect. Doe niet alles online. Wissel af. Spreek af met vrienden, maak een wandeling, lees een boek, spreek buiten af met vrienden.

    Ik ben blij dat ik mijn sociale-mediagebruik met mijn vrienden heb besproken. Nu kunnen we samen zoeken naar oplossingen zodat ik wel nog kan deelnemen aan het online leven, zonder dat dat belangrijker is dan het échte’ leven’ .

    Jelle

    Praat erover

    Breng jij te veel tijd online door? Kun je je niet meer goed concentreren in de les of is je slaap sterk verstoord door je tijd op sociale media? Probeer dan toch het gesprek aan te gaan. Liefst met iemand uit je naaste omgeving die je vertrouwt en bij wie je je goed voelt. Praten kan enorm opluchten en helpt je de dingen op een rijtje te zetten. Je kunt ook samen de stap naar hulp zetten.

    Durf je het niet meteen kwijt aan iemand uit je omgeving? Praat er dan over met mensen die vertrouwd zijn met vergelijkbare verhalen, zoals je huisarts of iemand van je hogeschool of universiteit.

    Deel je je verhaal liever anoniem? Dan kun je terecht bij Awel (102 of awel.be) of Tele-Onthaal (106 of teleonthaal.be). Bij Druglijn.be hebben ze ervaring met verslavingen. Bij vragen over zelfdoding of donkere gedachten kun je de Zelfmoordlijn (1813 of zelfmoord1813.be) bellen. Je kunt ook met hen chatten.

    Vind hulp

    Voel je dat het je alleen niet lukt? Dan is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Zo kun je terecht bij hulpverleners die zich gespecialiseerd hebben in verslavingen.

    Er zijn verschillende vormen van hulpverlening mogelijk, maar er bestaat geen magische methode die alles voor jou zal oplossen. Bij zowat alle vormen van hulpverlening komen een aantal werkzame elementen terug zoals:

    - het versterken van je motivatie om te stoppen of te minderen;

    - het leren herkennen van je risicosituaties;

    - het verhogen van je zelfvertrouwen, onder meer door nadruk te leggen op je kwaliteiten en vaardigheden.

    Hier kun je terecht

    Bezorgd om een vriend(in)?

    Merk je dat een vriend(in) te veel tijd spendeert online en dat dit het gewone leven bemoeilijkt? Dan weet je misschien niet goed wat je moet zeggen of doen. Maak het probleem bespreekbaar, oordeel niet en praat vanuit je bezorgdheid.

    Tips om in gesprek te gaan

    Meer weten, lezen, horen?

    Podcasts

    Zelfhulp

    • Op de Druglijn.be kun je terecht voor alle vragen over alcohol, drugs, pillen, gamen, gokken en ook internetverslaving. Je vindt er ook zelftests en zelfhulpmodules.

    Ted Talks

    Websites